Πάνος Αμυράς-«Η λέσχη του κακού» εκδόσεις Διόπτρα

Γράφει η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

Μετά την τριλογία της Κατοχής που συμπεριλαμβάνει τα βιβλία «Ο λιμός» (2018), «Τα λύτρα» (2019) και «Το φιλί του Δεκέμβρη» (2021), ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Πάνος Αμυράς, έρχεται στα εκδοτικά προσκήνια με το τέταρτο βιβλίο του «Η λέσχη του κακού», πάλι από τις εκδόσεις Διόπτρα, για να μας χαρίσει ένα ακόμη αστυνομικό ταξίδι συναρπαστικής ανάγνωσης με πολιτική, ιστορία, μυστήριο, με τον ήρωά του Νίκο Αγραφιώτη. Κυριολεκτικά το ρούφηξα μέσα σε τρεις ημέρες. Η γρήγορη πλοκή του, οι εικόνες που εναλλάσσονται, οι πληροφορίες που έρχονται καταιγιστικές χωρίς να κουράζουν τον αναγνώστη με περιττά στολίδια στο να σε παρασέρνουν σε ταξίδια διαφορετικά από αυτά που θέλει να σε οδηγήσει ο συγγραφέας, το καθιστούν ένα αστυνομικό μυθιστόρημα που αξίζει να διαβαστεί. Το γνωστό νουάρ στιλ του Πάνου Αμυρά κυριαρχεί στο μυθιστόρημα και καθηλώνει τον αναγνώστη. Όχι μόνο ο Αγραφιώτης αλλά και όλα τα πρόσωπα της μυθοπλασίας και τα πραγματικά ιστορικά πρόσωπα αποτελούν τη σύντομη αναγνωστική συντροφιά μας. Χαρακτήρες που έχουν έντονο παρελθόν συγκρούονται φορτίζοντας μας με ανατρεπτικά συναισθήματα με αδυναμίες και ιδιαιτερότητες.

Ένα βιβλίο που είναι γραμμένο μέσα ένα μήνα, τον Αύγουστο του 1939 και κλέβει λίγες μέρες από τον Σεπτέμβρη, προκειμένου να ολοκληρώσει όλο του το ιστορικό πλαίσιο και να φέρει τόσες ανατροπές που θα κόψει την ανάσα. Ο τόπος είναι η Αθήνα και οι γύρω από αυτή συνοικίες που τότε ήταν προσφυγικές κατοικίες. Αν ταξιδέψουμε μαζί με τον συγγραφέα, θα δούμε το Φάληρο, τις Τζιτζιφιές, την Καλλιθέα, τα βόρεια και τα νότια προάστια που δεν θα θυμίζουν σε τίποτε το σήμερα. Φτωχικές αυλές δίπλα σε βίλες που δεξιώνονται τους κοσμικούς της εποχής. Θα περπατήσουμε στη Σταδίου, την Ομόνοια, τη Πανεπιστημίου, θα σηκώσουμε το βλέμμα στο Μετοχικό Ταμείο Στρατού, στον Ευαγγελισμό, τα καφεζαχαροπλαστεία της εποχής, την Αλεξάνδρας και θα νοσταλγήσουμε την παλιά Αθήνα που έφυγε ανεπιστρεπτί μετά την άναρχη ανοικοδόμηση.

Περπατούμε στην κοσμική Αθήνα με τον αστυνόμο Β’ Νίκο Αγραφιώτη που από το αστυνομικό τμήμα των Σφαγείων, που ήταν παροπλισμένος, στο ψυγείο, όπως λέμε σήμερα, μετά την επιστροφή του από το Βερολίνο, μετατίθεται σε σημαντική υπηρεσία προκειμένου να λύσει το μυστήριο, με τις γνώσεις που απέκτησε στη Γερμανία. Την εποχή εκείνη κυβερνά ο Μεταξάς και ο υπουργός Μανιαδάκης, γνωστός σε όλους για τη θητεία του. Ο εθνικοσοσιαλισμός κυριαρχεί, οι φάκελοι των κομμουνιστών πληθαίνουν και ο Αγραφιώτης ως οπαδός του Βενιζέλου, με δημοκρατικές αρχές και ιδανικά, βρίσκεται στο στόμα του λύκου, αφού πιέζεται να εγκαταλείψει τα πιστεύω του για να φέρει σε πέρας την αποστολή του. Εντύπωση μου έκαναν οι επιστολές της Εθνικής Οργάνωσης Νεολαίας αλλά και οι δηλώσεις μετάνοιας. Αλλά και το Πανεπιστήμιο της Γερμανίας που έγιναν εκκαθαρίσεις του διδακτικού προσωπικού, εξαφανίσεις φοιτητών που τους έβρισκαν νεκρούς σε παραπλήσια ποτάμια από πληρωμένους δολοφόνους των ναζί. Ένα από αυτό που μου άρεσε είναι αυτό που είπε ο Κουτσουμάρης, αποταγμένος αστυνομικός και δικηγόρος, που μου άρεσε ως χαρακτήρας και βοηθούσε τον Αγραφιώτη σε κάθε βήμα του, συμβουλεύοντας τον : «Ο κομμουνισμός αντιμετωπίζεται με πολιτική και όχι με φυλακές αλλά πού να το καταλάβουν. Αυτοί είναι ικανοί να υπογράψεις δήλωση μετανοίας και την επόμενη στιγμή να σε στείλουν στια ξερονήσια. Και τι καταφέρνουν; Άνθρωποι που δεν ήξεραν τι εστί κομμουνισμός να μπαίνουν στις φυλακές και εκεί οι πραγματικοί αριστεροί να τους κατηχούν και να τους κάνουν γενίτσαρους. Γι αυτό και εγώ έφυγα από την Αστυνομία, δεν μπορούσα να βλέπω τα Σώματα Ασφαλείας να γίνονται υπηρέτες των πολιτικών.»

Ο Αγραφιώτης καλείται να εξιχνιάσει τη στυγερή δολοφονία ενός πρωταθλητή πυγμαχίας του Σκίπη αλλά και του προπονητή του. Ο Αγραφιώτης θα μπλέξει με τη σκοτεινή πλευρά της πόλης και θα περιηγηθεί στα μεγάλα σαλόνια προκειμένου να εξιχνιάσει το έγκλημα, αλλά θα διαπιστώσει ότι ο κύκλος του αίματος μόλις έχει ξεκινήσει. Στην έρευνά του σε κακόφημα στέκια και πολυτελείς επαύλεις θα συναντήσει τζογαδόρους, μυστηριώδεις γυναίκες, πράκτορες και ανθρώπους του χρήματος σε μια Ελλάδα που ψάχνει κατεύθυνση μπροστά στη φωτιά του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Σε αυτό το βιβλίο γνωρίζουμε τον ήρωα Αγραφιώτη στο ξεκίνημα της καριέρας του, σε αντίθεση με το σκηνικό της πιο μαύρης σελίδας της σύγχρονης παγκόσμιας ιστορίας , στα προηγούμενα βιβλία.

Η Αθήνα έχει μετατραπεί σε κέντρο διεθνούς κατασκοπείας ενώ οι πολεμικές ιαχές της ναζιστικής Γερμανίας αντηχούν σε όλη την Ευρώπη. Μαζί του γνωρίζουμε την ξανθιά ντίβα της τζαζ, που εικονίζεται και στο εξώφυλλο, που θα προσπαθήσει να ανακαλύψει την αλήθεια. Αλλά και τον αστυνόμο Θανάση Τσουγκανέα που ενώ δεν έχει κοινά σημεία μαζί του, τον σώζει από κακοτοπιές αλλά όχι πάντα. Ο εθνικοσοσιαλισμός είναι το τέρας που γιγαντώνεται στα σωθικά της ανθρωπότητας και πολλοί ήρωες ήταν αυτοί που τον υποστήριξαν και στρατεύτηκαν μαζί του, προκειμένου να καιροσκοπήσουν, να πλουτίσουν, την ώρα που ο λαός λιμοκτονούσε.

Οι μυθοπλαστικοί ήρωες του Αμυρά, εκτός του Αγραφιώτη και του Τσουγκανέα είναι ο Δημήτρης Σωτηρίου, ο πυγμάχος Κώστας Κρίσπης, η ξανθιά ντίβα Μίρα, ο Αρκούδας, ο Ασπρουλιάρης, ο Δραγάτσης που είναι ανώτατο στέλεχος της ΑΕΤΕ η γυναίκα του Θάλεια, ο Θωμάς Χατζηλάμπρου, έμπορος και βιομήχανος που πίστευε ακράδαντα ότι «ουδέτερος εν καιρώ πολέμου είναι μόνο όποιος να κερδίζει, οι υπόλοιποι είναι απλώς κορόιδα ή θύματα», ο γιατρός Γιάννης Βασιλείου, ο Παπαδάκης, καθηγητής φιλοσοφικής και θαυμαστής του εθνικοσοσιαλισμού, ο συμπαθητικός κυρ-Αλέκος, ο Κοσμάς Πετρίδης κ.α. Ενώ τα αληθινά ιστορικά πρόσωπα μεταξύ άλλων είναι ο Κουτσουμάρης, ο Μανιαδάκης, ο Παξινός, ο Γερμανός διπλωμάτης και διαβόητος κατάσκοπος ο Αρθρούρος Ζάιτς, ο Δελαπατρίδης, ο αρχισυντάκτης Δάρρας, ο δημοσιογράφος Κοτζιάς και οι διανοούμενοι της εποχής Ιωάννης Γρυπάρης και Σωτήρης Σκίππης.

Με όποια πλευρά της ιστορίας κι αν είστε, τη σωστή ή τη λάθος για το τότε καθεστώς, μπορείτε να απολαύσετε το βιβλίο αυτό σαν να βλέπετε κινηματογραφική ταινία. Σίγουρο είναι θα συγκλονιστείτε με τις ανατροπές του. Καλοτάξιδο να είναι κύριε Αμοιρά.